Dzieci korzystają z różnych aplikacji. Wielu rodziców cieszy się z tego, że ich pociechy mają dostęp do edukacyjnych gier i interaktywnych aplikacji, które mogą wspierać ich rozwój. Jednakże, jak pokazują najnowsze badania, za tą pozornie niewinną rozrywką mogą kryć się poważne zagrożenia związane z manipulacyjnymi mechanizmami wbudowanymi w aplikacje adresowane do najmłodszych.
Niedopracowanie, czy raczej celowe działania mające skłonić dzieci do jak najdłuższego korzystania z aplikacji?
Badanie przeprowadzone przez zespół naukowców z University of Michigan wykazało, że większość aplikacji mobilnych, z których korzystają dzieci w wieku od 3 do 5 lat, zawiera wbudowane mechanizmy manipulacji. Są to różnorodne techniki, które mają na celu przedłużenie czasu spędzanego w aplikacji lub skłonienie dzieci do dokonywania zakupów. Do najczęściej stosowanych technik należą:
- Presja wynikająca z relacji paraspołecznych – Postacie w aplikacjach wywierają na dzieci presję, aby te kontynuowały grę lub dokonywały zakupów. Przykładem może być postać mówiąca: „Czy chcesz teraz zrezygnować?” lub sugerująca, że dziecko zawiodło, jeśli przestanie grać.
- Presja czasu – Odliczanie czasu lub komunikaty sugerujące, że oferta jest dostępna tylko przez ograniczony czas, mogą wpłynąć na impulsywne decyzje dzieci.
- Ograniczenia w nawigacji – Aplikacje często utrudniają dzieciom powrót do głównego menu lub zakończenie gry, co zmusza je do kontynuowania zabawy.
- Kuszące przynęty – Kolorowe i przyciągające uwagę elementy, takie jak nagrody czy wirtualne trofea, które zachęcają do dłuższego grania lub wydawania pieniędzy.
Co istotne, badanie wykazało, że dzieci z rodzin o niższym statusie społeczno-ekonomicznym są bardziej narażone na korzystanie z aplikacji zawierających takie manipulacyjne mechanizmy.
Co mogą zrobić rodzice?
Rodzice odgrywają kluczową rolę w ochronie swoich dzieci przed potencjalnymi zagrożeniami wynikającymi z manipulacyjnych praktyk stosowanych w aplikacjach mobilnych. Oto kilka praktycznych zaleceń:
- Nie dawaj dziecku smartfona. A jeżeli sporadycznie korzysta ze smartfona rodziców lub tabletu, zastosuj poniższe zasady.
- Monitoruj aplikacje używane przez dziecko: Przed pobraniem aplikacji, sprawdź jej recenzje i ocenę w sklepie. Unikaj aplikacji, które zawierają reklamy lub opcje zakupów w aplikacji, zwłaszcza jeśli są one skierowane do młodszych dzieci.
- Ustaw ograniczenia czasowe: Większość nowoczesnych urządzeń mobilnych pozwala na ustawienie limitu czasu korzystania z aplikacji. Ustal jasne zasady, ile czasu dziennie dziecko może spędzać na grze.
- Rozmawiaj z dzieckiem: Wyjaśnij, czym są reklamy i dlaczego nie zawsze warto wierzyć w to, co widzi się na ekranie. Uświadamiaj swoje dziecko na temat tego, jak niektóre aplikacje mogą próbować je oszukać, aby spędzało więcej czasu w grze lub dokonywało zakupów.
Co dalej?
Wyniki badań jasno pokazują, że problem manipulacji w aplikacjach mobilnych dla dzieci jest poważny i wymaga interwencji. Niezbędne jest dalsze badanie tego zjawiska oraz wprowadzenie regulacji, które będą chronić najmłodszych użytkowników przed szkodliwymi praktykami. Rodzice muszą być świadomi tych zagrożeń i aktywnie dbać o to, by ich dzieci miały dostęp do bezpiecznych i wartościowych treści. Najlepiej pochodzących ze źródeł rzeczywistych, namacalnych, nie wirtualnych – takich jak książki, czasopisma itp.
Omówione badanie:
Radesky J, Hiniker A, McLaren C, et al. Prevalence and Characteristics of Manipulative Design in Mobile Applications Used by Children. JAMA Netw Open. 2022;5(6):e2217641. doi:10.1001/jamanetworkopen.2022.17641
Dowiedz się więcej: Manipulacja w aplikacjach mobilnych dla dzieci – zagrożenia i zalecenia dla rodziców
