Nadmierna ilość czasu spędzanego przed ekranem niezwykle negatywnie wpływa na funkcje poznawcze, sen, umiejętności społeczne i zdrowie. Dlatego kluczowe jest znalezienie równowagi między czasem przed ekranem a innymi aktywnościami, takimi jak zabawa na świeżym powietrzu czy ćwiczenia fizyczne. Przyjrzyjmy się wytycznym dla dzieci w wieku od 0 do 18 lat.
Oto krótki przewodnik, który pomoże Ci zarządzać czasem, jaki Twoje dziecko spędza przed ekranem, w zależności od jego grupy wiekowej:
Dla niemowląt (0-2 lata)
- Unikaj ekranów: W tym okresie najlepiej całkowicie unikać ekspozycji na ekrany całkowicie, poza sporadycznymi rozmowami wideo z bliskimi, które mogą wspierać rozwój emocjonalny i poznawczy dzięki interakcji z ludzką twarzą.
- Interakcje twarzą w twarz: Zachęcaj do bezpośrednich interakcji z ludźmi i otoczeniem, co jest kluczowe dla rozwoju językowego i emocjonalnego.
Dla małych dzieci (2-3 lata)
- Bardzo ograniczony czas przed ekranem: Jeśli już musisz wprowadzić czas przed ekranem, ogranicz go do maksymalnie 15 minut dziennie, czyli jedna bajka.
- Treści wysokiej jakości: Wybieraj programy edukacyjne lub bajki, pod kontrolą rodzica.
Dla przedszkolaków (4-5 lat)
- Ogranicz czas przed ekranem: Nie więcej niż 1 godzina dziennie, z naciskiem na edukacyjne treści i programy, które inspirują do aktywności fizycznej i kreatywności poza ekranem.
- Planuj czas przed ekranem: Ustal z góry, kiedy i jak długo dziecko może korzystać z ekranu. Pomaga to w utrzymaniu regularnego harmonogramu i nauczeniu dziecka zarządzania własnym czasem.
- Aktywność bez ekranu: Zachęcaj do zabaw, które rozwijają wyobraźnię i motorykę, takie jak rysowanie, puzzle, zabawa na świeżym powietrzu. To nie tylko alternatywa dla ekranów, ale też kluczowy element rozwoju dziecka.
- Wspólne oglądanie: Jeśli dziecko korzysta z ekranu, spędzaj czas razem z nim.
Średnie dzieciństwo (6-12 lat)
- Nie dawaj dziecku smartfona! Nadal nie jest w stanie posługiwać się nim bez szkody dla siebie.
- Zaplanowany czas przed ekranem: Można wprowadzić czas ekranowy, pod warunkiem, że będzie planowany, ustrukturyzowany. Zarówno edukacyjny, jak rekreacyjny.
- Ustal jasne limity czasowe. Czas ekspozycji powinien być ograniczony najlepiej do jednej godziny dziennie, ewentualnie dwóch. Pilnuj przestrzegania limitów czasowych.
- Treści edukacyjne: Zachęcaj do korzystania z technologii w celach edukacyjnych. Uwaga, większość tzw „gier edukacyjnych” tak naprawdę nie przynosi potwierdzonych korzyści. Lepsze jest zatem oglądanie sprawdzonych kanałów edukacyjnych np na YouTube.
- Podkreślaj równowagę: Zapewnij równowagę między czasem przed ekranem, aktywnością fizyczną oraz innymi aktywnościami, takimi jak czytanie, hobby czy interakcje społeczne.
- Wysokiej jakości treści: Jeśli wprowadzasz czas przed ekranem, priorytetem powinny być treści niezbyt dynamiczne (nieprzebodźcawiające), odpowiednie dla wieku. Najlepsze jest wspólne oglądanie filmów z rodzicami.
Adolescencja (13-18 lat)
- Postaw na rzetelne wyjaśnianie problemów: Ucz odpowiedzialnego zachowania w sieci, w tym mechanizmów wpływu bodźców wirtualnych na mózg nastolatka, prywatności cyfrowej, cyberprzemocy oraz krytycznego myślenia o treściach online.
- Monitoruj korzystanie z mediów społecznościowych: Rozmawiaj z nastolatkiem o jego interakcjach w mediach społecznościowych, aby rozwiązać potencjalne problemy, takie jak cyberprzemoc czy nadmierne porównywanie się.
- Otwarta komunikacja: Proponuj rozmowy na temat doświadczeń online, interakcji z innymi oraz wszelkich obaw czy wyzwań, z którymi mogą się spotkać.
- Pamiętaj, że każde dziecko jest inne, podobnie jak każda rodzina, więc śmiało dostosowuj powyższe zalecenia do tego, co jest najlepsze dla waszej rodziny.
- Pilnuj czasu ekranowego: optymalnie – max 3h dziennie (i limit czasu ekranowego wieczorem – najlepiej bez ekranów 2 godziny przed snem).
generalne zasady wobec nastolatków
Promuj Zdrowe Nawyki:
- Zachęcaj do aktywności fizycznej: Utrzymywanie aktywności fizycznej jest kluczowe dla zdrowia zarówno psychicznego i fizycznego. Zachęcaj do uprawiania sportu, spacerów czy jazdy na rowerze.
- Różnorodność zainteresowań: Wspieraj rozwijanie pasji i zainteresowań poza światem cyfrowym, takich jak muzyka, sztuka, czytanie lub wolontariat.
Wspólne Spędzanie Czasu:
- Rodzinne aktywności bez ekranów: Organizuj regularne aktywności rodzinne, podczas których telefony i inne urządzenia są odłożone na bok, aby rozwijać umiejętności bezpośredniej komunikacji i wzmacniać więzi rodzinne.
- Dyskusje o treściach online: Rozmawiaj z nastolatkami o treściach, z którymi się spotykają w internecie, aby rozwijać krytyczne myślenie i umiejętność analizy informacji.
- Dyskusje o nawykach: Rozmawiajcie o tym, co nastolatek zauważa w kwestii wzajemnego wpływu korzystania z urządzeń elektronicznych, czasu spędzanego online i samopoczuciem, zdolnością koncentracji uwagi, stopniem wyspania itp.
Ucz odpowiedzialnego korzystania z elektroniki
- Bezpieczeństwo i prywatność: Rozmawiajcie o znaczeniu ochrony prywatności online i bezpiecznych praktykach korzystania z internetu.
- Świadomość cyfrowego śladu: Pomóż zrozumieć, że informacje umieszczone w internecie mogą być trwałe i jak mogą wpłynąć na jego przyszłość.
Monitoruj i dostosowuj:
- Elastyczność i dialog: Bądź otwarty na dialog z nastolatkiem o ustanowionych zasadach, rozumiejąc, że w miarę dorastania mogą one wymagać modyfikacji.
- Korzystaj z narzędzi kontroli rodzicielskiej: Rozważ stosowanie narzędzi kontroli rodzicielskiej – z umiarem, przede wszystkim jako sposób na ochronę i pomoc zachowaniu limitów, nie zaś jako środek do inwigilacji.
Patrz też: