Ludzie, którzy czują więź z przyrodą, są szczęśliwsi, szczególnie mocno to wpływa na dzieci, które dzięki kontaktowi z przyrodą stają się bardziej prospołeczne i lepiej się zachowują.
Jednocześnie nadmierny kontakt z elektroniką niezwykle zaburza ich rozwój. dr Aric Sigman ostrzega: „Dziecko urodzone dziś, do momentu gdy skończy 7 lat spędzi przed ekranem pełen rok (24h na dobę).”
Łatwiej zapobiegać, niż leczyć.
Jak zatem możemy pomóc naszym rodzinom poczuć głębszą więź z naturą? Dobrze wiemy jak korzystne są zabawy na świeżym powietrzu. Ale samo przebywanie na łonie natury przynosi nieoczekiwane pozytywne zmiany. Badania sugerują, że to nie tylko kwestia bycia na zewnątrz, bycia fizycznie obecnym, lecz emocjonalnego zanurzenia w przyrodzie, poczucia się jej częścią. Jak to osiągnąć? Co możemy zrobić, aby pomóc naszym rodzinom a zwłaszcza dzieciom poczuć silniejszą więź z przyrodą?
Masz małe dziecko? Nie zwlekaj.
Dowody są jednoznaczne. Dorośli, którzy czują więź z naturą, to z reguły ludzie, którzy mieli z nią dużo kontaktu już jako dzieci. Badania sugerują, że dzieci łatwiej nawiązują więź z naturą, kiedy są młodsze – przed 10. lub 11. rokiem życia. (Bruni, Schultz 2010; Leiflander i inni 2013).
Przestań wpatrywać się w swój telefon.
Osoby, które są bardzo skupione na swoich telefonach komórkowych – i które używają swoich telefonów jako ucieczki od negatywnych emocji – mają same zaburzoną zdolność tworzenia więzi emocjonalnych z kimkolwiek innym (też z własnymi dziećmi), nie mówiąc o przyrodzie. (Richardson i inni 2018).
Nie czekaj na idealną wycieczkę w dziką przyrodę.
Szukaj możliwości codziennych spotkań z naturą, nawet pozornie niewielkich. Jeśli mieszkasz w mieście i nie masz dostępu do ogrodu – możesz myśleć, że „spotkanie z naturą” oznacza podróżowanie do atrakcyjnego miejsca. Ale czy powinieneś czekać, aż będziesz miał możliwość zorganizowania takiej wycieczki? Nie. Nawet proste wyjście do parku, czy hodowanie roślin doniczkowych robi swoje. (Sobko i inni 2018).
Pomóż swojej rodzinie poczuć więź z naturą poprzez interaktywne działania z określonym celem – takie jak karmienie lub obserwowanie ptaków, obserwowanie, prowadzenie dziennika przyrody czy organizowanie „owadziego safari” (obserwowanie robali). Aby naprawdę nawiązać więź z naturą, musimy zwracać uwagę na nasze otoczenie. Jeśli dzieci z trudem się angażują lub nie wydają się zainteresowane, mogą je wciągnąć działania z określonym celem. Skoro potrafią godzinami wypatrywać unikatowych pokemonów, może pomóc zrobienie rozbudowanego (10/10) bingo z popularnymi i rzadszymi w okolicy owadami. (Cox, Gaston 2016, White i inni 2018)
Utrwalajcie swoje doświadczenia z przyrodą poprzez pisanie, fotografowanie i inne formy sztuki. Możecie nawet zaprowadzić rodzinnego bloga, opisującego wasze przygody, lub zwyczajnie dokumentującego je zdjęciami. Badania sugerują, że czujemy się bardziej związani z naturą, gdy dzielimy się naszymi doświadczeniami z innymi. (McEwan i inni 2019)
Naucz się rozpoznawać lokalne gatunki dzikiej przyrody.
Mieszkańcy miast często nie zdają sobie sprawy z biologicznej różnorodności wokół nich, a to stanowi barierę: jesteśmy bardziej skłonni czuć więź z naturą, gdy znamy gatunki, które spotykamy. (Cox and Gaston 2015).
Wybierasz się do nowego miejsca? Najpierw daj swojemu dziecku zarys tego, co go czeka sprawdźcie – jakie są tam dostępne przyrodnicze atrakcje.
Niepogoda? Co jeśli nie możesz wyjść na zewnątrz?
Pamiętaj, że nawet patrzenie przez okno – lub oglądanie pięknych programów o naturze – może przynieść korzyści.
Wykorzystaj to na przykład jako okazję do nauki meteorologii.
Aby cieszyć się pozytywnymi korzyściami psychologicznymi z natury, nie musisz być na zewnątrz. Badania pokazują, że samo oglądanie sceny z natury pomaga. Więc kiedy jesteś zmuszony pozostać w domu, nie rezygnuj z doświadczeń z przyrodą. Oglądnijcie film przyrodniczy, lub poobserwujcie przez okno co dzieje się na zewnątrz.
Bibliografia:
Bruni CM Schultz PW. 2010. Implicit beliefs about self and nature: Evidence from an IAT game.Journal of Environmental Psychology 30(1): 95-102.
Cox DT Gaston KJ. 2016. Urban Bird Feeding: Connecting People with Nature. PLoS One. 11(7):e0158717.
Liefländer AK, Fröhlich G, Bogner FX, Wesley Schultz P. 2013. Promoting connectedness with nature through environmental education. Environmental Education Research, 19:3, 370-384,
McEwan K, Richardson M, Sheffield D, Ferguson FJ, Brindley P. A. 2019. Smartphone App for Improving Mental Health through Connecting with Urban Nature. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(18):3373.
Richardson M, Hussain Z, Griffiths MD. 2018. Problematic smartphone use, nature connectedness, and anxiety. J Behav Addict. 7(1): 109–116.
Sobko T, Jia Z, Brown G. 2018. Measuring connectedness to nature in preschool children in an urban setting and its relation to psychological functioning. PLoS One. 13(11):e0207057.
White RL, Eberstein K, Scott DM. 2018. Birds in the playground: Evaluating the effectiveness of an urban environmental education project in enhancing school children’s awareness, knowledge and attitudes towards local wildlife. PLoS One. 13(3):e0193993.