Szokująca prawda o tym, jak smartfony niszczą kręgosłup nastolatków!
Co to jest – Syndrom smartfonowej szyi
W naszym cyfrowym świecie łatwo jest spędzać godziny wpatrając się w ekran – niezależnie od tego, czy jest to smartfon, laptop czy tablet. Z czasem ten nawyk prowadzi do stanu, który powoduje sztywność, bolesność, a nawet długotrwałe problemy z postawą. Syndrom Smartfonowej Szyi (Text Neck Syndrome) zbiera coraz większe żniwo szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Według najnowszych danych z 2024 roku, aż 98% przedstawicieli pokolenia Z (osoby urodzone w latach 1995-2012) posiada smartfon, a 50% użytkowników spędza średnio 5-6 godzin dziennie wpatrując się w ekran urządzenia. Ta pozornie niewinna czynność prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych nie tylko w obszarze zdrowia psychicznego i rvzmowju intelektualnego, ale i fizycznego dotykając coraz młodszych użytkowników technologii.
Text Neck Syndrome, to zespół objawów medycznych wynikających z długotrwałego i powtarzalnego przeciążenia struktur anatomicznych odcinka szyjnego kręgosłupa, spowodowanego nieprawidłową postawą podczas korzystania z urządzeń mobilnych. Termin ten został po raz pierwszy wprowadzony przez amerykańskiego fizjoterapeutę dr. Deana Fishmana, który zauważył rosnącą liczbę pacjentów z charakterystycznymi dolegliwościami związanymi z nadmiernym używaniem smartfonów i tabletów.
Anatomia problemu – dlaczego pochylona głowa niszczy kręgosłup
Badania kliniczne przeprowadzone przez neurochirurga Kennetha Hansraja jednoznacznie wykazują, że pochylenie głowy pod kątem 60 stopni zwiększa obciążenie kręgosłupa szyjnego do 27 kg. To równowartość noszenia ośmioletniego dziecka na karku przez kilka godzin dziennie. Naturalny ciężar głowy wynoszący 5 kg, przy nieprawidłowej postawie podczas korzystania ze smartfona, drastycznie wzrasta – już przy 15-stopniowym pochyleniu osiąga 12 kg, a przy 45 stopniach dochodzi do 22 kg.
Objawy, których nie można ignorować to długotrwałe przeciążenie odcinka szyjnego kręgosłupa prowadzące do szeregu dolegliwości.
- ostrego bólu w okolicy szyi, ramion i barków
- sztywność karku i ograniczenia ruchomości
- uporczywych bóli głowy i zaburzeń widzenia
- drętwienia i mrowienia w rękach
- zawrotów głowy
- problem z koncentracją
- zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa.
Profilaktyka i rehabilitacja – skuteczne metody walki z Text Neck
Specjaliści z Text Neck Institute* opracowali kompleksowy program profilaktyki i rehabilitacji, który obejmuje:
- Regularne przerwy w korzystaniu z urządzeń (co 15-20 minut).
- Utrzymywanie prawidłowej postawy (uszy w jednej linii z ramionami).
- Ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu. Mają one na celu poprawę siły i stabilności mięśni pleców (proponowane ćwiczenia m.in.: podciąganie na drążku, wiosłowanie, martwy ciąg, czy ćwiczenia z gumami oporowymi).
- Techniki rozluźniające napięte mięśnie karku (ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia rozciągające, masaż, ciepłe okłady, hydromasaż).
- Ergonomiczne ustawienie urządzeń na wysokości oczu (ekran powinien być umieszczony tak, aby górna krawędź ekranu znajdowała się na wysokości oczu lub nieco poniżej, a odległość od oczu do ekranu powinna wynosić około 50-70 cm. Do tego należy wziąć pod uwagę: kąt nachylenia, kontrast i jasność).
Cyfrowa higiena – klucz do zdrowia młodego pokolenia
Najnowsze badania kliniczne z 2024 roku alarmują, że ponad 60% młodych dorosłych doświadcza bólu kręgosłupa związanego z używaniem urządzeń mobilnych. American Chiropractic Association potwierdza, że problem dotyka szczególnie intensywnie osoby w wieku rozwojowym, których kręgosłup jest najbardziej podatny na deformacje. Statystyki pokazują, że 40% nastolatków regularnie zgłasza dolegliwości bólowe pleców, co bezpośrednio przekłada się na ich codzienne funkcjonowanie i wyniki w nauce. Badania kliniczne wykazują, że Text Neck Syndrome ma znaczący wpływ na rozwój dzieci i młodzieży.
Aspekt fizyczny
- zaburzenia wzrostu i rozwoju kręgosłupa
- nieprawidłowe wzorce ruchowe
- osłabienie układu mięśniowego
- problemy z koordynacją
Aspekt poznawczy
- trudności w koncentracji
- pogorszenie wyników w nauce
- zaburzenia pamięci
- problemy z percepcją
Aspekt społeczny
- ograniczenie aktywności fizycznej
- izolacja społeczna
- uzależnienie behawioralne od technologii
- zaburzenia komunikacji interpersonalnej
Zestaw pytań do nastolatka
Pamiętaj – każde pytanie zadane nastolatkowi to krok w stronę lepszego zrozumienia jego cyfrowego świata. To nie kontrola, lecz troska i chęć wsparcia w harmonijnym rozwoju. Wspólnie możemy stworzyć przestrzeń, gdzie technologia służy rozwojowi, a nie ogranicza możliwości.
Ocena dolegliwości fizycznych
- Czy odczuwasz ból lub dyskomfort w okolicy szyi?
- Jak często U Ciebie występują bóle głowy?
- Czy zauważyłeś drętwienie lub mrowienie w rękach?
- Jak zmienia się intensywność dolegliwości w ciągu dnia?
- Czy ból wpływa na jakość snu?
Analiza nawyków cyfrowych
- Ile godzin dziennie spędzasz przed ekranem? Szczególnie smartfona.
- Jaką pozycję przyjmujesz podczas korzystania z urządzeń?
- Czy robisz regularne przerwy?
- W jakich okolicznościach najczęściej korzystasz ze smartfona?
- Czy czujesz mrowienie lub drętwienie w rękach podczas korzystania ze smartfona?
Wpływ na codzienne funkcjonowanie
- Czy dolegliwości ograniczają twoją aktywność fizyczną?
- Czy zauważyłeś problemy z koncentracją po czasie spędzonym przed ekranem?
- Czy odczuwasz zmęczenie po długim czasie przed ekranem?
- Jak często uprawiasz aktywność fizyczną?
- Czy zauważyłeś zmiany w postawie ciała?
- Czy odczuwasz dyskomfort w plecach pod koniec dnia?
Praktyczne wskazówki dla rodziców i opiekunów
- Regularna kontrola czasu spędzanego przez dziecko przed ekranem.
- Wprowadzenie zasady „aktywnych przerw” co 20 minut.
- Organizacja przestrzeni do nauki z uwzględnieniem ergonomii.
- Zachęcanie do aktywności fizycznej jako przeciwwagi dla czasu spędzanego w pozycji siedzącej.
- Systematyczne wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie zwłaszcza mięśni głębokich.
Zdrowy nastolatek = szczęśliwa przyszłość
Syndrom smartfonowej szyi (Text Neck Syndrome) nie jest już tylko trendem, ale realnym zagrożeniem dla zdrowia młodego pokolenia. Świadomość problemu, systematyczna profilaktyka oraz właściwe nawyki użytkowania urządzeń stanowią klucz do zachowania zdrowego kręgosłupa w erze cyfrowej. Pamiętajmy, że inwestycja w zdrowie naszych dzieci dziś, to ich lepsza jakość życia w przyszłości.
Zapraszam, przeczytaj kolejne artykuły z cyklu „52 tygodnie”, gdzie wspólnie odkrywamy, jak mądrze towarzyszyć nastolatkom w cyfrowym świecie. Przyglądamy się takim tematom jak: cyfrowa równowaga, budowanie zdrowych nawyków online, kreatywne wykorzystanie technologii czy wzmacnianie więzi rodzinnych w erze smartfonów.
Warto przeczytać na rodzice.co i na pytam.edu.pl
- Jakie zasady dotyczące czasu spędzanego przed ekranem uważasz za rozsądne?
- Elektronika a zdrowie naszych dzieci
- Sport: Klucz do zdrowia, rozwoju i sukcesu nastolatków
Dla młodych
Bądź z nami co tydzień. Poznawaj nowe perspektywy, praktyczne rozwiązania i inspirujące historie rodzin, które skutecznie łączą tradycyjne wartości z wyzwaniami cyfrowego świata. Razem tworzymy przyszłość, w której technologia wzbogaca życie, zamiast je zastępować.
Do zobaczenia w kolejnym artykule, gdzie odkryjemy następne aspekty wychowania w cyfrowej erze!
- Źródła:
- *Text Neck Institute, www.text-neck.com (dostęp 18.06.2025)
- Grasser T, Borges Dario A, Parreira PCS, Correia IMT, Meziat-Filho N. Defining text neck: a scoping review. Eur Spine J. 2023 Oct;32(10):3463-3484.
- 64 L. Hestbaek, C. Leboeuf‑Yde, K.O. Kyvik, The course of low back pain from adolescence to adulthood: Eight-year follow-up of 9600 twins, „Spine” 2006, nr 31, s. 468–472
