Co dzieje się z ciałem Twojego dziecka, kiedy godzinami przegląda media społecznościowe lub gra? Jakie zmiany zachodzą w jego postawie, wzroku i układzie mięśniowo-szkieletowym podczas niekończących się sesji ze smartfonem? W jaki sposób możesz mu pomóc zadbać o zdrowie fizyczne w świecie zdominowanym przez technologię?
W dzisiejszych czasach smartfony stały się nieodłącznym elementem życia. Często jako rodzice koncentrujemy się na psychologicznych aspektach korzystania z technologii, pomijając jej wpływ na zdrowie fizyczne u dziecka. Tymczasem badania kliniczne wskazują na alarmujący wzrost problemów zdrowotnych związanych z nadmiernym korzystaniem z ekranów, szczególnie smartfona.
Czy wiesz, że Twoje dziecko może mieć kręgosłup 70-latka przed ukończeniem 20 r.ż.?
Pochylona głowa, zgarbione plecy, wysunięte do przodu ramiona – ta charakterystyczna sylwetka stała się znakiem rozpoznawczym pokolenia cyfrowego. Lekarze określają to zjawisko mianem „text neck” (syndrom SMS-owej szyi) i alarmują, że prowadzi ono do przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa u coraz młodszych pacjentów.
Badania przeprowadzone przez dr. Kennetha Hansraja z New York Spine Surgery & Rehabilitation Medicine wykazały, że podczas korzystania ze smartfona głowa przyjmuje nienaturalną pozycję, wywierając ogromny nacisk na kręgosłup szyjny. W normalnej pozycji głowa dorosłego człowieka waży około 4,5-5,5 kg, jednak przy pochyleniu o 60 stopni (typowym podczas korzystania ze smartfona) obciążenie wzrasta nawet do 27 kg! To noszenie worka cementu (25 kg) na głowie przez kilka godzin dziennie!
Według oceny amerykańskich specjalistów zajmujących się diagnozowaniem, leczeniem i profilaktyką dysfunkcji układu kostno-stawowego: obserwujemy alarmujący wzrost liczby nastolatków z dolegliwościami kręgosłupa, które kiedyś były charakterystyczne dla osób w wieku emerytalnym. Zmiany zwyrodnieniowe, które widzimy u 16-latków, jeszcze dekadę temu diagnozowane były głównie u pacjentów po sześćdziesiątce.
Według badań opublikowanych w „European Spine Journal”, nastolatkowie spędzający ponad 4 godziny dziennie na smartfonach mają o 69% większe ryzyko rozwoju bólu szyi i górnej części pleców w porównaniu z rówieśnikami korzystającymi z technologii umiarkowanie.
Konsekwencje długotrwałego utrzymywania nieprawidłowej postawy są poważne i obejmują:
- chroniczne bóle szyi i głowy
- ograniczoną ruchomość kręgosłupa szyjnego
- przedwczesne zmiany zwyrodnieniowe kręgów i dysków
- zaburzenia przepływu krwi do mózgu
- wzmożone napięcie mięśniowe w obrębie szyi i barków
- zaburzenia oddychania i zmniejszoną pojemność płuc
Koniecznie daj do przeczytania nastolatkowi, kliknij w obraz poniżej
Nadmierny screentime – niewidzialna epidemia
Cyfrowe Zmęczenie Wzroku (Digital Eye Strain DES) dotyka coraz młodszych użytkowników technologii. Według Amerykańskiej Akademii Optometrii, dzieci i nastolatki mrugają nawet trzykrotnie rzadziej podczas korzystania z urządzeń cyfrowych, co prowadzi do suchości oczu, podrażnień i zaburzeń widzenia. Dzieje się to dlatego ponieważ podczas korzystania ze smartfona mięśnie akomodacyjne oka są w stałym napięciu, ponieważ muszą utrzymać ostrość widzenia na małym ekranie trzymanym blisko twarzy. Ewolucyjnie nasze oczy są przystosowane do patrzenia w dal, a nie do wielogodzinnego skupiania wzroku na obiektach znajdujących się 30 cm od twarzy.
Badania opublikowane w „Journal of Pediatric Ophthalmology & Strabismus” wskazują, że aż 50-90% nastolatków intensywnie korzystających z technologii doświadcza objawów zmęczenia wzroku. Co alarmujące, ostatnie dane z King’s College London sugerują, że krótkowzroczność wśród młodzieży wzrosła o 30% w ciągu ostatniej dekady, a jednym z głównych czynników jest właśnie czas spędzany przed ekranami.
Smartfonowy kciuk i inne kontuzje – gdy palce krzyczą „dość!”
Przeciętny użytkownik dotyka ekranu smartfona ponad 2600 razy dziennie. Ta powtarzalna mikroaktywność prowadzi do przeciążeń ścięgien i stawów, szczególnie w obrębie kciuka i nadgarstka. Zjawisko „smartfonowego kciuka” (choroba de Quervaina) staje się coraz powszechniejsze wśród młodych ludzi.
Badania opublikowane w „Journal of Hand Surgery” wykazały 30% wzrost przypadków zapalenia ścięgien kciuka wśród nastolatków w ostatnich pięciu latach. Dodatkowo, naukowcy z University of Zurich odkryli zmiany w strukturze mózgu związane z intensywnym używaniem ekranów dotykowych, które mogą wpływać na koordynację ruchową młodych ludzi.
Sen i aktywność fizyczna – gdy smartfon kradnie to, co najcenniejsze
Niebieskie światło emitowane przez ekrany smartfonów drastycznie zakłóca produkcję melatoniny – hormonu odpowiedzialnego za zdrowy sen. Badania z Harvard Medical School wykazały, że korzystanie z urządzeń elektronicznych przed snem może opóźnić fazę REM o ponad 3 godziny i znacząco obniżyć jakość wypoczynku.
Równocześnie, czas spędzany na aktywnościach cyfrowych bezpośrednio konkuruje z czasem na aktywność fizyczną. Według World Health Organization, ponad 80% nastolatków na świecie nie spełnia minimalnych zaleceń dotyczących aktywności fizycznej (60 minut dziennie), co prowadzi do osłabienia mięśni, problemów z postawą i wzrostu otyłości. Badania z Johns Hopkins University wykazały, że nastolatki spędzające ponad 5 godzin dziennie przed ekranami mają o 43% wyższe ryzyko otyłości niż ich rówieśnicy korzystający z technologii umiarkowanie.
Kluczowe pytania, które warto zadać nastolatkowi
- Jak czuje się twoje ciało po dniu intensywnego korzystania ze smartfona?
- Które miejsca w twoim ciele najczęściej odczuwają dyskomfort po długim czasie spędzonym przed ekranem?
- W jaki sposób zauważasz zmiany w swoim wzroku po dniu spędzonym online?
- Jakie aktywności fizyczne sprawiają ci najwięcej przyjemności i jak często je wykonujesz?
- Co zauważasz w swojej postawie, gdy długo korzystasz ze smartfona?
- Jak zmienia się jakość twojego snu w dni, gdy mniej korzystasz z urządzeń elektronicznych?
- Jakie strategie mógłbyś zastosować, aby zmniejszyć obciążenie dla szyi i kręgosłupa podczas korzystania z komputera czy smartfona?
- Które momenty w ciągu dnia byłyby dla ciebie najłatwiejsze do wprowadzenia przerw od ekranu?
- Jak wyobrażasz włączenie aktywności fizycznej w Twój dzień?
Tu nie chodzi o całkowitą eliminację technologii z życia naszego dziecka, ale o wprowadzenie właściwych zasad z jej korzystani. Badania z Stanford University pokazują, że nastolatki, których rodzice aktywnie modelują zdrowe nawyki cyfrowe, mają o 60% większe szanse na ograniczanie czasu ekranowego.
Wprowadzajcie drobne, ale koniecznie regularne zmiany w codziennych nawykach! Niech to będą regularnych przerw od ekranu, strefy wolne od technologii w domu i poza nim oraz wspólne aktywności fizyczne zwłaszcza na świeżym powietrzu, bo to one zmniejszają negatywny wpływ ekranów na zdrowie fizyczne nie tylko u młodych ludzi, ale i u nas samych.
Pamiętajcie, że zrozumienie fizycznych konsekwencji nadmiernego korzystania z technologii pozwala na bardziej świadome decyzje. Higiena cyfrowa – to nie sprint, a maraton! Zacznijcie od jednej małej zmiany w cyfrowych nawykach już dziś, a efekty zauważycie szybciej, niż się spodziewacie.
Proszę, podziel się tym artykułem z innymi rodzicami, którzy również troszczą się o zdrowie fizyczne swoich nastolatków w tym naszym technologią nakręconym świecie.
- Przybysz M. prof. (2022), Nastolatkowie uzależnieni od smartfonów bardziej narażeni na próby samobójcze
- Twenge, J. M., & Campbell, W. K. (2018). Associations between screen time and lower psychological well-being among children and adolescents: Evidence from a population-based study. Preventive Medicine Reports, 12, 271-283.
- Wilmer, H. H., Sherman, L. E., & Chein, J. M. (2017). Smartphones and cognition: A review of research exploring the links between mobile technology habits and cognitive functioning. Frontiers in Psychology, 8, 605
