Czy wiesz, że twoja skóra wysyła ci sygnały?

W blasku ekranów – jak chronić skórę w cyfrowej erze

Wiemy coraz więcej o wpływie technologii na nasze zdrowie, a paradoks czasów polega na tym, że to dzięki technologii dowiadujemy się, iż smartfony wcale nie są obojętne dla naszego zdrowia, zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Ekrany z jednej strony są wylęgarnią zarazków, a z drugiej, my zbyt pochłonięci wpatrywaniem się np. w media społecznościowe stajemy się nierozważnymi: słuchaczami (w czasie rozmowy z drugą osobą), pieszymi, rowerzystami czy kierowcami. Jakby tego było mało, badania pokazują, że światło z ekranów uszkadza zewnętrzną barierę ochronną – naszą skórę. Dlatego, gdy następnym razem, gdy zrobisz selfie, powiększ zdjęcie i przyjrzyj się swojej cerze dokładniej.

Światło, które zmienia skórę

Proces starzenia się skóry rozpoczyna się około 25 roku życia. To nieuniknione zjawisko powoduje osłabienie włókien kolagenowych i elastynowych, co ostatecznie prowadzi do powstawania zmarszczek na twarzy i szyi – jednego z najbardziej zauważalnych efektów zmian. Czasami jednak, to my sami przyspieszamy ten proces, nadużywając nowoczesnych gadżetów, takich jak smartfony.

Badania z lat 2023-2025 przynoszą jeszcze bardziej niepokojące wnioski niż te sprzed kilku lat. Naukowcy z Uniwersytetu w Tokio wykazali, że niebieskie światło wysokiej energii (High-Energy Visible light, HEV)* emitowane przez ekrany urządzeń elektronicznych penetruje skórę znacznie głębiej niż wcześniej sądzono – dociera aż do skóry właściwej, gdzie znajdują się kluczowe struktury odpowiedzialne za jędrność i elastyczność. Badacze zaobserwowali, że nawet 5-godzinna dzienna ekspozycja na światło niebieskie powoduje wzrost produkcji wolnych rodników o 30% w porównaniu z grupą kontrolną.

Co więcej, światło niebieskie wywołuje w skórze kaskadę reakcji biochemicznych, które prowadzą do degradacji kolagenu i elastyny – białek odpowiedzialnych za sprężystość i młody wygląd skóry. Dzieje się tak, ponieważ HEV aktywuje enzymy rozkładające te białka, a jednocześnie hamuje ich naturalną produkcję. Efekt? Przedwczesne zmarszczki, utrata jędrności i ogólne pogorszenie kondycji skóry.

Badania opublikowane w Journal of Dermatological Science w 2024 roku wykazały, że u osób spędzających ponad 6 godzin dziennie przed ekranami obserwuje się o 17% więcej drobnych zmarszczek wokół oczu w porównaniu z osobami o podobnym wieku, ale o mniejszej ekspozycji na urządzenia cyfrowe. Te „technologiczne zmarszczki” mają charakterystyczny układ – pojawiają się głównie w okolicach oczu i na czole, gdzie skóra jest najcieńsza i najbardziej wrażliwa.

Kolejnym niepokojącym odkryciem jest wpływ niebieskiego światła na pigmentację skóry. Badania prowadzone przez dermatologów z Uniwersytetu Harvarda wykazały, że HEV stymuluje melanocyty – komórki produkujące melaninę – znacznie intensywniej niż wcześniej sądzono. Prowadzi to do nieregularnych przebarwień i plam, szczególnie na policzkach i czole. Co ciekawe, efekt ten jest bardziej widoczny u kobiet, prawdopodobnie ze względu na naturalne wahania hormonalne, które dodatkowo wpływają na produkcję melaniny.

„Niebieskie światło samo w sobie, w przeciwieństwie do słonecznego promieniowania UV, nie przyczynia się do raka skóry, ponieważ nie wywołuje mutacji DNA w taki sam sposób jak słońce” – podsumowuje badania dermatolog, dr Patricia Ceballos. „Jednak w jednym badaniu wykryto zwiększoną produkcję pigmentu w skórze wystawionej na działanie niebieskiego światła, co oznacza, że teoretycznie możliwe jest, że przewlekła ekspozycja na smartfony i inne urządzenia elektroniczne niesie ze sobą zwiększone ryzyko zaburzeń pigmentacyjnych, takich jak przebarwienia”.

Światło niebieskie uszkadza również barierę hydrolipidową skóry – naturalną warstwę ochronną, która utrzymuje odpowiedni poziom nawilżenia. Gdy bariera ta zostaje naruszona, skóra traci zdolność zatrzymywania wody, staje się przesuszona, łuszcząca się i bardziej podatna na podrażnienia. Badania z 2025 roku wykazały, że u nastolatków intensywnie korzystających ze smartfonów poziom nawilżenia skóry twarzy jest średnio o 22% niższy niż u ich rówieśników sprzed ery smartfonów.

Więcej niż zmarszczki – wpływ na urodę

Niebieskie światło emitowane przez ekrany smartfonów wywiera negatywny wpływ na skórę, szczególnie na cerę. Badania wykazały, że niebieskie światło jest równie szkodliwe dla skóry jak promieniowanie UV. Prowadzi to do przebarwień, stanów zapalnych i zmniejszenia produkcji kolagenu, co może prowadzić do ogólnego zmniejszenia elastyczności i jędrności skóry. Dlatego długotrwała ekspozycja na niebieskie światło z ekranów smartfonów może mieć negatywny wpływ na wygląd skóry i ogólną urodę.

Naukowcy z Uniwersytetu w Sydney odkryli w 2024 roku, że HEV przyspiesza proces łączenia się cukrów z białkami skóry, co prowadzi do ich usztywnienia i utraty funkcjonalności. To jeden z głównych procesów odpowiedzialnych za starzenie się skóry, a światło niebieskie przyspiesza go nawet o 35% w porównaniu z naturalnym tempem starzenia się organizmu.

Warto również zwrócić uwagę na związek między ekspozycją na światło niebieskie a trądzikiem. Najnowsze badania wykazują, że ciepło generowane przez urządzenia elektroniczne w połączeniu z HEV stymuluje nadprodukcję sebum i sprzyja namnażaniu bakterii Cutibacterium acnes. U nastolatków, którzy i tak mają predyspozycje do trądziku ze względu na zmiany hormonalne, długotrwałe korzystanie ze smartfonów znacząco nasila problemy skórne.

Innym często pomijanym aspektem jest wpływ światła niebieskiego na naczynia krwionośne w skórze. Badania (2023 r.) wykazały, że HEV prowadzi do rozszerzenia i osłabienia drobnych naczyń krwionośnych, prowadząc do powstawania teleangiektazji (tzw. pajączków naczyniowych), szczególnie na policzkach i wokół nosa. Jest to szczególnie istotne dla osób z cerą naczyniową lub skłonnością do rumienia.

Oprócz wpływu na cerę, długotrwała ekspozycja na niebieskie światło z ekranów smartfonów zwiększa również ryzyko przedwczesnego starzenia się. Dzieje się tak, ponieważ niebieskie światło wnika głębiej w skórę niż promieniowanie UV, prowadząc do uszkodzenia leżącej pod nią struktury skóry. Powoduje to powstawanie zmarszczek, drobnych linii i plam starczych, które sprawiają, że skóra, a przez to my sami, będziemy wyglądać na starszych niż w rzeczywistości jesteśmy. Dlatego ograniczenie ekspozycji na niebieskie światło z ekranów smartfonów zapobiega przedwczesnemu starzeniu się i utrzymaniu zdrowego wyglądu.

Sen, stres i skóra – niewidoczne połączenia

Wpływ ekranów smartfonów oddziałuje również na jakość snu i ogólny stan zdrowia fizycznego. Niebieskie światło – wieczorem i w nocy – wpływa na funkcjonowanie zegara biologicznego, zakłócając naturalny cykl snu i czuwania organizmu, co prowadzi do złej jakości snu, zaburzeń regeneracji mózgu, zakłóca wydzielanie serotoniny odpowiedzialnej za nasze dobre samopoczucie i w konsekwencji zmęczonego, matowego wyglądu naszej cery.

Badania przeprowadzone przez zespół neurobiologów z Uniwersytetu Kalifornijskiego (2025 r.) wykazały, że ekspozycja na niebieskie światło przed snem zmniejsza wydzielanie melatoniny o nawet 50%, co drastycznie obniża jakość snu. A to właśnie podczas snu nasza skóra przechodzi intensywne procesy regeneracyjne – komórki skóry dzielą się 8 razy szybciej w nocy niż w ciągu dnia, a produkcja kolagenu osiąga szczyt między północą a 4 rano.

Zakłócenie tych naturalnych rytmów przez niebieskie światło prowadzi do widocznych efektów kosmetycznych – cienie pod oczami, opuchnięcia, ziemisty koloryt skóry i zwiększona widoczność zmarszczek. Badania wykazały, że po jednej nocy z zakłóconym przez niebieskie światło snem, poziom nawilżenia skóry spada o około 30%, a jej pH staje się bardziej zasadowe, co sprzyja rozwojowi bakterii i grzybów.

Co więcej, niedobór snu wywołany ekspozycją na HEV zwiększa poziom kortyzolu – hormonu stresu – który w nadmiarze przyspiesza rozkład kolagenu i elastyny. W badaniach z 2024 roku wykazano, że u osób korzystających z urządzeń elektronicznych przed snem poziom kortyzolu w porannych pomiarach był o 37% wyższy niż w grupie kontrolnej.

Ponadto długotrwałe korzystanie ze smartfonów prowadzi do nieprawidłowej postawy, bólu pleców i stresu, co wpływa negatywnie na zdrowie fizyczne i ogólny wygląd. Napięcie mięśni twarzy podczas długotrwałego wpatrywania się w ekran przyczynia się do powstawania zmarszczek mimicznych, szczególnie pionowych linii między brwiami tzw. zmarszczek technologicznych.

Dlatego ważne jest, aby ograniczyć ekspozycję na niebieskie światło z ekranów smartfonów i robić przerwy w korzystaniu z urządzeń, aby zachować optymalne zdrowie fizyczne i urodę. A nade wszystko, po pierwsze i ostatnie – trzymać ekrany (smartfon, tablet, komputer) wieczorem i w nocy z dala od siebie.

Rozmowy, które budują świadomość

Czy wiesz, że twoja skóra wysyła ci sygnały? Kiedy po całym dniu przed ekranem czujesz napięcie na czole lub suchość na policzkach, to wołanie o pomoc. Co możesz zrobić dziś, aby ją odciążyć?

Kluczowe pytania

Jak rozpocząć rozmowę z nastolatkiem o wpływie technologii na zdrowie, a dokładnie o stan skóry, która jest zewnętrznym obrazem tego co w środku? Oto zestaw pytań, które pomagają w nawiązaniu konstruktywnego dialogu.

Czy obserwujesz, że po całym dniu spędzonym przed ekranem, Twoja skóra wygląda inaczej? Jakie zmiany obserwujesz?”
Co czujesz, gdy dotykasz swojej skóry wieczorem po długim dniu korzystania ze smartfona? Czy jest napięta, sucha, może swędzi?
Czy widzisz związek między czasem spędzonym przed ekranem a pojawianiem się wyprysków lub zaczerwienień? Kiedy one najczęściej się pojawiają?
Jak oceniasz jakość swojego snu w te noce, gdy korzystasz z telefonu tuż przed zaśnięciem? Czy zauważasz różnicę w wyglądzie swojej skóry następnego ranka?
Co myślisz o możliwości wprowadzenia wieczornej rutyny i pielęgnacji, która pomogłaby Twojej skórze regenerować się po całym dniu ekspozycji na ekrany?
Czy wiesz, jakie składniki w kosmetykach mogą chronić Twoją skórę przed szkodliwym działaniem niebieskiego światła? Czy chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?
Co sądzisz o wprowadzeniu cyfrowego detoksu w weekendy? Jak myślisz, jak wpłynęłoby to na Twoje zdrowie i samopoczucie?”
Czy zauważasz, że po dłuższym czasie bez telefonu – na przykład po powrocie z obozu czy wycieczki szkolnej – Twoja skóra wygląda lepiej? Co może być tego przyczyną?”
Jakie aktywności sprawiają Ci przyjemność, a nie wymagają patrzenia w ekran? Czy moglibyśmy wspólnie rozwijać te zainteresowania?
Czy podejmiesz wyzwani – tydzień z ograniczonym czasem przed ekranem i dokumentowaniem zmian w: samopoczuciu, śnie, wyglądzie skóry? Moglibyśmy robić notatki oraz zdjęcia każdego dnia i porównać efekty.

Viktor Frankl, twórca logoterapii (III Wiedeńskiej Szkoły Psychoterapii), podkreślał, że „człowiek szuka sensu, nie komfortu”. W kontekście higieny cyfrowej oznacza to:

Właściwe wybory – zamiast zakazów, stwórz z nastolatkiem listę aktywności offline (np. sport, malowanie), które dają satysfakcję bez ekranu.
Rytuały rodzinne – np. „godzina dla skóry” – wspólne nakładanie masek, podczas której urządzenia są wyłączone. Łączy dbanie o relacje z dbaniem o zdrowie.
Dziennik wdzięczności za ciało – zachęć do zapisywania 1 rzeczy, za którą dziś dziękujesz swojemu organizmowi np. skórze, że chroni przed zimnem. Buduje to świadomość i szacunek do organizmu jako całości.

Pamiętajmy, że celem pytań nie jest krytyka czy wywoływanie poczucia winy, ale budowanie świadomości i zachęcanie do refleksji. Nastolatki są szczególnie wrażliwe na kwestie związane z wyglądem, więc podejście oparte na trosce o urodę może być skuteczniejsze niż argumenty zdrowotne.

Warto również podkreślić, że nie chodzi o całkowitą eliminację technologii z życia, ale o znalezienie właściwych proporcji. Szukajmy wspólnie razem z nastolatkiem rozwiązań, które pozwolą mu korzystać z technologii, jednocześnie chroniąc zdrowie psychiczne i fizyczne. Rozmowa, w której przyglądamy się skutkom i jednocześnie szukamy możliwości i rozwiązań, buduje nie tylko świadomość, ale również wzmacnia relację rodzic-dziecko, opartą na wzajemnym szacunku i trosce, a nie na zakazach i ograniczeniach.

Warto przeczytać na rodzice.co! i na pytam.edu.pl

*Niebieskie światło wysokiej energii, znane również jako HEV (High-Energy Visible light), to część widma światła widzialnego, charakteryzująca się krótką długością fali i wysoką energią. Źródłem tego światła jest zarówno słońce, jak i urządzenia elektroniczne, takie jak ekrany komputerów, smartfonów i tabletów. W przeciwieństwie do promieniowania UV, HEV może penetrować skórę głębiej, docierając do warstwy skóry właściwej, gdzie znajdują się kolagen i elastyna.

Źródła

Impact of Long-Wavelength UVA and Visible Light on Melanocompetent Skin, praca zbiorowa, Journal of Investigative Dermatology, sierpień 2010
Dr. Patricia Ceballos, Here’s How Your Screen May Be Damaging Your Skin, bustle.com, Oct. 6/2016
Promieniowanie UV – co to jest i jaki ma wpływ na skórę, www.dermocity.pl, sierpień 2022
Nadużywasz smartfona? Przeczytaj, czym to grozi, portal.abczdrowie.pl, 11.2018
Applied Research on APIA Scientific Skin Management Methodology: Enhancing Skin Health Through Personalized Approaches, Clin Cosmet Investig Dermatol, czerwiec 2025

Czytaj też