„Jak najlepiej zacząć rozmowę z 11 latkiem, którego podejrzewamy o oglądanie pornografii?” – to pytanie, które zadali nam zatroskani rodzice na jednym z warsztatów.
Jeżeli podejrzewasz, że dziecko ogląda pornografię, jednak nie jesteś w 100% pewien, że to robi, warto zwrócić uwagę na sygnały ostrzegawcze.
- Sygnały ostrzegawcze:
- Czy jest zafascynowane widokiem genitaliów, próbuje podglądać innych?
- Czy próbuje dotykać innych w miejsca intymne, lub publicznie dotyka swoich części intymnych?
- Czy pojawiły się na twojej karcie kredytowej niezidentyfikowane wydatki? (Może to świadczyć o korzystaniu z karty przez dziecko w celu wykupu dostępu do niektórych filmów.)
- Czy zaczęliście otrzymywać sporo spamu związanego z seksem?
- Czy zmieniło się zachowanie dziecka – stało się bardziej agresywne, wulgarne, zaczyna mieć sekrety?
- Czy reaguje negatywnie na objawy czułości, przytulanie się, czy pocałunki między rodzicami?
Uwaga – pierwsza reakcja wielu dzieci na pornografię to niepokój i zdenerwowanie, gdyż bardziej rzuca im się w oczy przemoc zawarta w pornografii niż seks. ( Lucyna Kirwil – raport EU Kids Online PL, 2014-12-21).
Sprawdź też historię w przeglądarkach urządzeń z których korzysta dziecko (komputer, tablet, smartfon itp.). Mniejsze dzieci zwykle nie są zbyt dobre w maskowaniu swoich śladów w Internecie.
2. Jak zacząć rozmowę?
Przede wszystkim w bezpiecznym miejscu, bez świadków, na spokojnie w chwili, gdy i rodzic i dziecko nigdzie się nie spieszy. Dobra atmosfera to podstawa.
Samą rozmowę najlepiej zacząć prosto i bezpośrednio: „Chciałbym porozmawiać z tobą o pewnych filmach i obrazach, z którymi mogłeś zetknąć się w Internecie, a które są szkodliwe. Chodzi o pornografię, pokazującą nagich ludzi, dotykających części intymnych innych osób. Co wiesz o pornografii?”
Warto uważnie słuchać dziecka i nawiązywać do jego słów. Jak konkretnie potoczy się rozmowa – zależy od was i dziecka. Niektóre w ogóle boją się o tym rozmawiać. Ważne punkty, które dziecko powinno usłyszeć:
- Mogłeś natrafić w Internecie na pornografię, lub ktoś ci mógł to pokazać. Nie ma w tym twojej winy, takie rzeczy się zdarzają.
- Nie gniewamy się na Ciebie, jeśli oglądałeś pornografię, bo wiemy, że to może być zarazem niepokojące jak fascynujące.
- Wiemy, że pornografia jest szkodliwa i właśnie dlatego chcemy Ci pomóc się przed nią chronić.
- Możesz nam wszystko powiedzieć, kochamy Cię i chcemy Ci pomóc.
3. Co jeszcze jest ważne w rozmowie?
Jeśli dziecko (mimo posiadania przez Ciebie dowodów – np. w postaci historii wyszukiwania) zaprzecza oglądaniu pornografii, powiedz wprost: „Wiem, że oglądałeś pornografię”.
Jeśli dziecko oskarża Cię o naruszenie prywatności odpowiedz: „Prywatność nie jest prawem, a przywilejem. Chcę szanować twoją prywatność, ale jestem za ciebie odpowiedzialny. Właśnie dlatego, że cię kocham, twoje dobro jest dla mnie ważniejsze niż twoja prywatność”. Nie zatrzymujcie się na tym dłużej, wróć do głównego problemu.
Zapewnij dziecko, że to nie jego wina. Powiedz mu na przykład: „Nawet jeśli byłeś ciekaw czym jest pornografia i szukałeś jej, wiem, że to co odkryłeś mogło cię zarazem zszokować.” Powiedz dziecku, że jest ci przykro, że pornografia jest tak łatwo dostępna i że chcesz mu pomóc uniknąć takich sytuacji w przyszłości.
Zapewnij, że zdajesz sobie sprawę, że samo postanowienie: „nie chcę już więcej tego oglądać” nie wystarcza, bo te obrazy zajmują wyobraźnię i są bardzo silne. Zapowiedz, że pomożesz mu stworzyć dobry plan poradzenia sobie z tą sytuacją.
Miej wyrozumiałość dla lęku. Dzieci z reguły boją się przyznać do oglądania porno, bo mają duże poczucie winy, zepsucia, tego, że są złe. Uważają, że gdyby nie były złe, to by nie czuły fascynacji oglądając porno. Zapewnij, że reagowanie fascynacją na pornografię jest naturalne, tak jesteśmy zaprojektowani i że nie masz zamiaru dziecko karać za te odczucia, ale pomóc mu sobie z nimi poradzić.
Używaj słów takich jak „my”, „nas” , po to, by zapewnić dziecko, że jesteśmy po tej samej stronie barykady, a naszym wspólnym wrogiem jest pornografia. Np. „Zastanówmy się, jak ci pomóc”.
Wytłumacz dziecku zasadę trzech sekund – czyli co zrobić, gdy znów trafi się na pornografię. Oto opis zasady – przeznaczony dla dzieci (aczkolwiek dorosły też jak najbardziej może z niej korzystać:
4. Zasada trzech sekund:
Gdy trafisz na obrazy, filmy z nagimi ludźmi, wywołujące w tobie różne uczucia, takie jak podekscytowanie, zaintrygowanie, zmieszanie, wstyd itp. zrób szybko trzy rzeczy:
NAZWIJ TO.
Zwróć uwagę, że widzisz coś niewłaściwego, nieodpowiedniego. Sytuację trudną można rozpoznać w ułamku sekundy. Nazwij to: „To jest pornografia”. Dzięki temu angażujesz mózg w ocenę sytuacji, nie pozwalasz by emocje natychmiast przejęły kontrolę.
ODWRÓĆ WZROK.
Przestań patrzeć. Natychmiast.
POGRATULUJ SOBIE.
Zauważ swój sukces i pogratuluj, że ci się udało. Powiedz sobie” Zobaczyłem to przypadkiem i odwróciłem wzrok!” To jest ważne, bo pomaga ci na przyszłość zareagować podobnie.
To zajmuje zaledwie trzy sekundy, stąd nazwa.
Co zrobić potem?
ZAJMUJ SIĘ CZYMŚ
Najlepiej od razu zajmij się czymś innym – odejdź, porozmawiaj z kimś o jakimś innym temacie, przebiegnij się, napij wody, zacznij czytać książkę itp. Zrób coś, co odwróci Twoją uwagę od tego co zobaczyłeś.
POROZMAWIAJ Z RODZICAMI
Najszybciej, jak to tylko będzie możliwe, porozmawiaj o tym z rodzicami. Pomogą ci poradzić sobie z sytuacją.
5. Zakończenie rozmowy:
Dzieci mają potrzebę bycia szanowanym za zdolność podejmowania dobrych decyzji w ważnych kwestiach. Dlatego warto zakończyć rozmowę zdaniem, które je o tym zapewni, np. „Wiem, że mogę ci zaufać, że będziesz potrafił podejmować dobre decyzje i trzymał się z dala od pornografii.”
6. Co dalej?
Pamiętaj, że tego problemu nie załatwi jedna rozmowa. Będzie wam potrzebny plan działania. Z punktu widzenia rodziców kluczowe jest poprawienie komunikacji z dzieckiem. Rozmawiajcie z nim, starając się zrozumieć jego problemy, bez rzucania oskarżeń. Pomóc mogą w tym zarówno książki dotyczące skutecznej komunikacji, jak warsztaty dla rodziców. Warto zwrócić się o wsparcie do zaufanego psychologa.
